Anadolu’nun birçok bölgesinde yöresinde, yol kenarlarında, tarla ve bahçelerde yetişen yaban marulu, lezzetli bir salata ve yemek malzemesi olmasının yanı sıra, son derece sağlıklı bir sebzedir. Yaban marulunun çiçekleri temmuz-eylül ayları arasında açar. Çiçeklenme dönemi öncesinde, yapraklar kartlaşmadan önce toplanır. Yenmeden önce, acısının çıkması için bir süre tuzlu suda bekletilebileceği gibi kaynar suya atılıp hafifçe haşlanabilir. Bundan sonra dilediğiniz salataya ekleyebilirsiniz. Eskişehir’de yabanmarulu salatası, domates ve yeşil biberle karıştırılıp yağ ve limon sosuyla hazırlanır. Samsun’da ise daha zengin bir salata çıkar karşımıza: Domates, salatalık, maydanoz, haşlanmış patates ve taze soğanla karıştırılan yabanmarulu salatasına, limonlu ve zeytinyağlı klasik sos eklenir. Bu besleyici salata zeytinle süslenerek sofraya getirilir.


Son derece sağlıklı
Bazı yörelerde acımarul diye de bilinen yaban marulunun özellikleri kıvırcık marulunkilere benzer. Sakinleştirici etkisi olan yaban marulunda potasyum, kalsiyum, sodyum ve klor gibi mineraller bakımından zengin olan yaban marulu sakinleştirici etkisi olan bir sebzedir. Zararı olmayan bir uyku ilacı olarak kabul edilir. Şeker hasatlarına faydalıdır, öksürük ve astım için de kullanılır. Yaban marulunda bolca bulunan klorofil, kan damarlarının kasılmasını giderir ve tansiyonu düşürür. Bitkinin içerdiği bakır ve demir, kanın çoğalmasına yardımcı olur. Yaban marulu sütü “marul yağı” olarak da bilinir ve uyutucu etkisi vardır. Uykusuzluk çekenlere önerilir. Bu süt aynı zamanda balgam söktürücüdür. Yaban marulunda değerli mineraller dışında A, B, C ve E vitaminleri de bulunmaktadır.


Binlerce yıldır biliniyor
Yaban marulunun, çok eskiden beri bilindiği, kötü bir karaciğer hastalığına yakalanan Roma İmparatoru Augustus’un sağlığına yaban marulu ile kavuştuğu duyulduktan sonra bu bitkinin şöhretinin bütün Roma İmparatorluğu’na yayıldığı tarihi kaynaklarda yazılıdır. Yine eski dönemlere ait çeşitli kaynaklarda, yaban marulu “uyku verici” özelliğinden dolayı övülmektedir. İlk Türkçe emek kitabı olan “Tabiatname”de de adı yer almaktadır.


Yurdumun yenilebilir otları
Günümüz mutfak kültüründe, yemek malzemeleri giderek sanayileşip tek düze hale geliyor. Doğada kendiliğinden yetişmekte olan yenilebilir otları tanıyanların ve beslenme bilinciyle onlardan doğru biçimde yararlananların sayısı her geçen gün biraz daha azalıyor.

Bu zengin kültürün yok olmasını istemeyen Mutfak Dostları Derneği, “Yurdumun Yenilebilir Otları” isimli nefis bir kitap hazırlamış. Metro Group’un desteğiyle hazırlanan bu güzel kitapta, yemek ve salata yapımı için değerlendirilen 94 adet yenilebilir ot, bütün özellikleriyle taınıtılıyor ve bunlarla hazırlanmış yemek örnekleri veriliyor.

Geçen haftaki “Deva Market” köşemizde; biz de, bu güzel bilgileri okuyucularımızla paylaşarak her hafta bir otu tanıtmak ve bu otla yapılmış çeşitli yemek örnekleri vermek istediğimizi belirtmiştik. Geçtiğimiz iki hafta “Madımak” ve “Ebegümeci”ne geniş yer vermiştik. Bu hafta tanıtacağımız ot ise “Yaban marulu”...


Yaban marullu mercimek yemeği

Malzemesi:
Bir su bardağı yeşil mercimek, 500 gr. yaban marulu, 2 su bardağı su, 2 adet yemeklik doğranmış soğan, bir adet havuç, bir adet ufak kereviz, bir diş sarımsak, bir tatlı kaşığı biber salçası, birer çay kaşığı köri ve kimyon, tuz, karabiber, 2 yemek kaşığı zeytinyağı...

Yapılışı:
Mercimeği ayıklayıp 3-4 saat suda bekletin. Yaban marulunu ayıklayıp iyice yıkayın. Bol suda kısa süre haşlayın, suyunu süzün. Bir tencereye zeytinyağı, sarımsak ve soğanı koyup hafifçe kavurun. Arzu ettiğiniz şekilde doğradığınız havuç ve kerevizi ilave edip 1-2 dakika da birlikte kavurun. Tencereye hafifçe haşladığınız yaban marulu, baharat, tuz ve süzdüğünüz mercimekleri ilave edip suyunu koyup kaynatın. Ateşi kısıp 30 dakika (mercimekler yumuşayana kadar) kısık ateşte pişirin. (20 Mart 2007)