Hikmet ehli zatlar buyuruyor ki:
Zafere kavuşmanın yolu, sabır ve takvadır. Acele etmemeli, sabretmeli, dili tutmalı. İnsanın selameti, dilini tutmasındadır. İnsan ne çekerse, dilinden ve aceleciliğinden çeker. Sabrın önemi büyüktür. Kur’an-ı kerimde mealen, (Allah sabredenleri sever. Allah’tan sabırla ve namazla yardım isteyin) buyuruluyor. Acele etmek şeytandandır. Ama namaz kılmak için acele etmeli, vakti girer girmez kılmaya çalışmalıdır.

Namaz, huzur-u ilahiye çıkmak demektir. Cemaatle namaz, huzur-u ilahide toplanmak demektir. Huzur-u ilahiye kavuşmak ne büyük nimettir. Allahü teâlâ namaz kılana, (İste kulum, vereyim) diyor. Bu, icabet saatidir. Yani, duaların kabul olduğu zamandır. Bir de hadis-i şerifte, (Cuma günü öyle bir zaman vardır ki, o zamanda yapılan dua muhakkak kabul olur) buyuruluyor. Âlimlerimizin çoğu, bu zamanın ikindi namazı vakti olduğunu bildiriyor. Farklı bildirenler de olmuştur. Onun için, Cuma gününü mümkün olduğu kadar, dua ve ibadetle geçirmeye çalışmalı.

Ebul Hasen-i Harkanî hazretlerine, (Efendim, Allahü teâlâ, “Benden isteyin, veririm” buyuruyor, ama istiyoruz vermiyor) derler. O zat buyurur ki: (Demek siz istemesini bilmiyorsunuz. Allahü teâlâ, duayı kabul eder, ama hangi duayı kabul eder? bunu Peygamber efendimiz haber veriyor. Bir gün, Cennetle müjdelenmiş on kişiden biri olan Sa’d ibni Ebi Vakkas hazretleri, “Yâ Resulallah, sen Allahü teâlânın habibisin. Allahü teâlâ senin her duanı kabul eder. Dua et de Allahü teâlâ benim dualarımı kabul etsin” diye bir istekte bulununca, Peygamber efendimiz, mübarek parmağıyla ağzına işaret edip, (Yâ Sa’d, duasının kabul olmasını isteyen, ağzına dikkat etmeli! Haram girip çıkan ağızla yapılan duayı Allahü teâlâ kabul etmez) buyuruyor.

O hâlde duamızın kabul olması için, ağzımıza hâkim olmalıyız. Başta alkollü içkilerden, kul hakkıyla, yalanla, hileyle, haramla kazanılan bütün şeylerden uzak durmalıyız. Dinimize uygun olarak kazanmalıyız. Ağzımızdan haram çıkmamalı, yani gıybet, iftira, dedikodu, yalandan uzak durmalıyız. Peygamber efendimiz, bunlara dikkat edenin duasının kabul olacağını bildiriyor.

Nefsi zayıflatmak ibadet etmekle olur

Hikmet ehli zatlar buyuruyor ki:
En kıymetli ibadet namazdır. Çünkü namaz, her gün Allahü teâlâyı hatırlatan bir zikirdir. Zikir, hatırlamak, anmak demektir. Beş vakit namaz, yalnız beş defa hatırlatmıyor. Namaza ne kadar var, bir saat var, yarım saat var, on dakika var, abdest alayım gibi düşüncelerle, Allahü teâlâ günde beş defa, fakat her birinde defalarca hatırlanmış, zikredilmiş oluyor. Böylece namaz Onu zikretmeye sebep oluyor.

Kalblerin ilacı zikirdir. Allah sevgisi, Allah’ı zikreden kalblere yerleşir. Buna da sebep namazdır. Namazın ibadetlerin en kıymetlisi olması, bundan dolayıdır. Allah’ı zikreden kalblerden dünya sevgisi çıkar. Dünya sevgisi kalbden çıkınca, Allah sevgisi kendiliğinden gelir. Dünya sevgisinin çıkması için, ya Allahü teâlânın ismini çok söylemek, Onu çok hatırlamak veya bir mürşid-i kâmili sevmek gerekir. Mürşid-i kâmil başka ülkede olsa, vefat etse de yine feyiz verir. Böyle bir mürşid-i kâmili, mesela İmam-ı Rabbânî hazretleri, Seyyid Abdülhakim Arvâsî hazretleri gibi Silsile-i aliyye büyüklerinden birini çok sevmelidir. Onları sevmek için de, kitaplarını her gün az da olsa okumalı. Okuyunca onların sevgisi kalbe yerleşir.

Nefs Allah’ın düşmanıdır. Herkesin en büyük düşmanı kendi nefsidir. Nefs-i emmare ölmemeli. Çünkü o da işe yarıyor. Nefsiyle yaptığı cihadı başarınca, meleklerden daha yüksek oluyor. Onun için nefs ölmemeli, terbiye etmeli, zayıflatmalı. Zayıflayınca, insanı aldatamaz. Nefsi zayıflatmak ibadet etmekle olur. Nefsin en büyük düşmanı ibadettir. Allahü teâlâ Müslümanları çok sevdiği için namaz kılmayı emretti. Namaz kılmak öyle bir lütf-u ilahidir ki, her namazda nefs kahrolur, zayıflar, insanın kalbini aldatamaz olur. Böylece insan nefsin şerrinden kurtulur.

İbadetlerin makbul olması için Allah için yapmak, sahih olmaları için de şartlarına uygun yapmak gerekir. Mesela namazın sahih olması için, önce, gusül ve abdestin sahih olması gerekir. Abdest bozuksa, namaz da bozuk olur. Bu yüzden, önce ibadetlerin şartlarını öğrenip, onlara uygun yapmalıdır. Makbul olması için, yani vâdedilen büyük sevaba kavuşabilmek için, ihlâsla yani yalnız Allah için kılmak gerekir.