Sual: Vitir Şafii’de sünnet, Hanefi’de nasıl vacip oluyor?
CEVAP
İctihadla çıkarılan hükümler farklı olabilir. Farklı olması da rahmettir. İctihad, ictihadı nakzetmez. Bir mezhepte helal olan bir şey, diğer mezhepte haram olabilir. Ahirette, herkes, tâbi olduğu mezhebe göre muamele görecektir. Mesela koç yumurtası yiyen Şafiilere bir şey sorulmadığı halde, Hanefiler sorguya çekilecek, yasak edilen şeyi niçin yedikleri sorulacaktır.

Bu dünya işlerinde bile böyledir. Silah taşımak bazı ülkelerde serbest, bazılarında yasaktır. Herkes kendi kanununa göre sorguya çekilir.

Vitir namazı hakkında çeşitli hadis-i şerifler vardır. İkisi şöyle:
(Vitir haktır. Vitri kılmayan bizden değildir.) [Ebu Davud]
(Vitir namazı bana farz, size nafiledir.) [Deylemi]

Şafii, Maliki ve Hanbeli âlimleri de, vitrin sünnet olduğu hükmünü çıkarmışlardır. Sünnet nafile demektir.

Hadis kitaplarından hüküm çıkarmak, ancak müctehid âlimlerin işidir. Son hadis-i şerifi okuyan bir Hanefi, vitrin nafile olduğunu zanneder. Onun için sık sık izah ettiğimiz gibi, hadis-i şeriflerden hüküm çıkarmaktan sakınmak gerekir.

Hanefi âlimleri, buna ve başka delillere dayanarak vitrin vacip olduğunu bildirmişlerdir.

İmam-ı Rabbani hazretleri buyurdu ki:
(Hadis-i şeriflerle amel etmek, bize caiz olmaz. Mezhebimizin hükmüne aykırı gibi görülen hadis-i şerifler, âlimlerin sözlerini reddetmek için delil ve senet olamaz. Bir Hanefinin, imam arkasında Fatiha okuması mezhepten çıkmaktır, ilhaddır.) [Mektubat 1/312, Mebde ve Mead 31]

Muhammed Hadimi hazretleri buyuruyor ki:
(Dindeki dört delil, müctehidler içindir. Bizim için delil, mezhebimizin bildirdiği hükümdür. Çünkü bizler, âyet ve hadisten hüküm çıkaramayız. Mezhebin bir hükmü, âyete, hadise uymuyor gibi görünse de yanlış değildir. Çünkü âyet ve hadis ictihad isteyebilir, başka bir âyet veya hadisle değişmiş olabilir veya bilmediğimiz bir tevili vardır.) [Berika s. 94]

Sual: Vitri gece yarısından sonra kılmak istediğimizde, uyanamayıp kazaya kalırsa, sabah yatsıyı da kaza etmek lazım mı?
CEVAP
Vitir müstakil namazdır. Gece yarısından sonra kılmak iyidir. Vitir kılınmazsa yatsıyı kaza etmek gerekmez. Vitri kaza etmek gerekir. Gece yarısı kalkamayanların vitri de yatsıyla beraber kılıp yatmaları gerekir.

Sual: Vitir namazının kazası kılınır mı?
CEVAP
Evet kaza edilir, çünkü vaciptir.

Sual: Vitir namazında 4. rekata kalkarsak 5'e mi tamamlamamız gerekir?
CEVAP
Secdeden önce hatırlarsak, oturur secde-i sehv yaparız. Dördüncü rekatın secdelerini de yapınca hatırlarsak, o zaman bir rekat daha kılıp beşe tamamlarız. Ancak üçüncü rekatta oturmuş olmamız şarttır. Oturulmamışsa, dört rekat bitince selam veririz. Hepsi nafile olur, vitri yeniden kılarız.

Sual: Vitri kılarken, üçüncü rekatta zammı sureden sonra Kunut duaları için ayakta tekbir getirirken, elleri kulaklara değdirip öyle mi tekbire başlayıp bağlarken bitirmeli?
CEVAP
İftitah tekbiri gibi yapmalı. Yani Al.. derken kulaklara değmeli, ekber denince bağlanmış olmalı. Başka türlü de yapılsa caiz olur.

Sual: Vitri kılarken, Kevser, Felak ve Nas surelerini okumak uygun mu? (Kevser 3 âyet, Nas 6 âyet olduğu için soruyorum.)
CEVAP
Kevser’den sonra Nas okunsa mekruh olur. Kevser’den sonra Felak okunduğu için uygundur. Nas Felak’tan sonra okunuyor, üç âyet değil, bir âyet fazla olduğu için mahzuru olmaz

Sual: Farz namazlarda kıyam farzdır. Vitirde de kıyam [ayakta durmak] farz mıdır?
CEVAP
Evet farzdır. (Sirac-ül-vehhac)

Sual: Vitirde Kunuttan önce tekbir alırken, eller aşağı salmadan mı kaldırılır?
CEVAP
Evet.

Sual: Vitir kazası olan da, sünnet kılamaz mı?
CEVAP
Hayır.

Sual: Vitir namazının niyetini yaparken, yatsı namazının vitir namazı mı, vaktin vacibi mi demek lazım?
CEVAP
Vitir müstakil bir namazdır, gece namazıdır. Sadece vitir veya vitir vacip diye niyet edilir.

Sual: Kunut duası vacip mi, sünnet mi?
CEVAP
İmam-ı a'zam hazretlerine göre, vitir de, Kunut okumak da vaciptir. (Redd-ül-muhtar)

Sual: Kunut duasını bilmeyen ne okur?
CEVAP
Kunut duasını bilmeyen kimse öğrenene kadar, üç kere istiğfar okur. Mesela, (Allahümmağfirli) der. Yahut bir kere (Rabbenâ âtinâ...) âyetini sonuna kadar okur.

Sual: Kunut okumayı unutan, rükuya eğilirken geri dönebilir mi?
CEVAP
Tamamen eğilmeyince geriye dönülür.

Sual: Vitrin 3. rekatında, zammı sureden sonra rükuya eğilen ve rükuda iken tekbir getirip Kunut dualarını okumadığını hatırlayanın geri dönüp okuması gerekir mı?
CEVAP
Hayır. Vitrin 3. rekatında tekbir getirip Kunut duası okumak vaciptir. Unutularak terk edilince, secde-i sehv gerekir.

Sual: Maliki mezhebinde, kaza borcu olanın, sünnet kılması haramdır. Maliki’de vitir namazı, vacip değil sünnet olduğuna göre, Maliki’yi taklit eden Hanefi’nin, vitir namazı yerine de kaza kılması gerekmez mi?
CEVAP
Hayır. Hanefi mezhebinde vitir vaciptir. Maliki’yi taklit eden, vitir namazını da vacip niyetiyle kılar. Başka bir mezhebi taklit eden, kendi mezhebinden çıkmış sayılmaz. Kendi mezhebinin her şeyine, taklit ettiği mezhebin ise, sadece farzlarına ve müfsidlerine, yani ibadeti bozan hususlara uyar.

Sual: Vitri kılarken, son rekatta zammı sureyi okumayı unutup, Kunut tekbiri alan kimse, Kunut dualarını okurken hatırlarsa, ne yapması gerekir?
CEVAP
Unutulan zammı sureyi okur, sonra tekrar Kunut tekbiri alıp Kunut dualarını okur. Vacip olan zammı sureyi geciktirdiği için secde-i sehv de gerekir.

Sual: Vitirde Kunut dualarını okumak vacip, zammı sure okumak da vacip iken, ne diye zammı sureyi okumadığını rükuda hatırlayan kalkıp zammı sureyi okuyor da, Kunut dualarını okumak için geri dönemiyor? Dönerse ne mahzuru vardır?
CEVAP
Unutulan Kunut için kıyama dönemez. Döner de, Kunut dualarını okursa, rükuya gitmeden secdeye gitmesi gerekir. Rükuu tekrar ederse, kasten iki rüku yaptığı için namaz bozulur. Çünkü rükuu kıraatten hemen sonradır. Kunutu okumasa da secde-i sehv gerekir, dönüp geriye okusa da secde-i sehv gerekir. Uygun olanı, rükuda Kunutları okumadığını hatırlayan kimse, artık geri dönmez. Secde-i sehv ile namazını tamamlar. (Redd-ül muhtar)

Sual: Kunutu okumak da vacip, Ettehıyyatüyü okumak da vacip iken, birinci teşehhüdü yetiştiremeyen tamamlayıp ondan sonra kalkıyor da, ramazanda, Kunutu yetiştiremeyen, niye Kunutu okumayıp imamla birlikte rükua gidiyor?
CEVAP
Kunutunu bitirmeden imam rükuya giderse, Kunutu bitiremeyen kimse, hemen okumayı bırakıp imama tâbi olur. Çünkü imamla birlikte rükuyu kaçırma tehlikesi vardır. Teşehhüd böyle değildir, bitirdikten sonra kıyama kalkabilir. Ama secde, rüku gibi rükünlerde imama muhalefet etmek namazı bozar. (Dürer)

Sual: Maliki mezhebini taklit eden biri, yatsıyı kıldıktan sonra vitri başka elbise ile kılsa, yatsıyı kıldığı elbisenin necis olduğunu görse, vitri de iade eder mi?
CEVAP
Tam İlmihal Seadeti Ebediyye kitabında buyuruluyor ki:

Vitri yatsının farzından evvel kılmak sahih olmaz. Çünki, ikisi arasında tertip, İmam-ı azama göre vacibdir. Unutarak evvel kılan, vitri iade etmez. İki imama göre, vitir yatsıya tâbidir. Yatsıdan evvel kılanın iade etmesi lâzımdır.

Necasetle kılınan namaz kabul olmaz. Fakat, necaset olup da, bilmese kabul olur. Necaset olduğunu namazdan sonra anlasa, kaza etmek lâzım gelmez de demişlerdir. Resulullah “sallallahü aleyhi ve sellem”, namaz içinde, nalınını çıkardı. (Cebrail) “aleyhisselam”, (Nalının kirli olduğunu haber verdi) buyurdu ve namazı kaza etmedi.

Maliki mezhebinde, ikinci kavle göre, necaset namaza mâni değildir. Temizlemek sünnettir.